Theo báo cáo của Sở GD-ĐT TPHCM, đến thời điểm tháng 9 năm 2024, Thành phố Hồ Chí Minh mới đạt tỷ lệ phân luồng giáo dục sau THCS là 26%, kết quả này là sự cố gắng của toàn ngành giáo dục, trong đó có sự phối hợp của ngành Lao động – Thương binh – Xã hội theo chương trình phối hợp nhằm góp phần thực hiện hiệu quả các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TPHCM giai đoạn 2020-2025. Kết quả trên đặt ra nhiều thách thức đối với ngành trong việc thực hiện Đề án phân luồng học sinh theo Quyết định số 522/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Thực tiễn những năm qua, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS vào học THPT rất cao, là sự lựa chọn đa số học sinh và phụ huynh học, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS vào học nghề nói chung và học trung cấp nói riêng còn rất thấp. Điều đó làm ảnh hưởng đến cơ cấu đào tạo của lực lượng lao động.
Chỉ thị số 29-CT/TW ngày 05/01/2024 của Bộ Chính trị về công tác phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xóa mù chữ cho người lớn và đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông cũng nhấn mạnh nhiệm vụ phân luồng học sinh sau trung học cơ sở góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Quyết định số 522/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đặt ra mục tiêu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp.
Để làm tốt công tác phân luồng sau THCS, đòi hỏi sự vào cuộc, chung tay của cả hệ thống chính trị, nòng cốt là các cơ quan quản lý giáo dục, các cở sở giáo dục, cở sở giáo dục nghề nghiệp và chính quyền địa phương các cấp.
Thứ nhất, đẩy mạnh, đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền cho phu huynh, học sinh về các chính sách đối với các học sinh tham gia học GDNN sau khi tốt nghiệp THCS (Miễn học phí đối với người tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trình độ trung cấp). Tổ chức tốt các kênh tuyển sinh để kết nối các cở sở GDNN với các trường phổ thông thông qua ngày hội tuyển sinh, giao lưu thăm quan cơ sở GDNN, thăm quan doanh nghiệp.
Thứ hai, tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp, bố trí thời lượng phù hợp giảng dạy về phân luồng giáo dục, lợi ích của việc phân luồng học sinh sau THCS, tiến tới xoá bỏ định kiến phải cho con học THPT, đại học.
Thứ ba, giao quyền tự chủ cho các trường trung cấp, cao đẳng có thể tham gia giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT nếu đáp ứng đủ điều kiện về giáo viên và cơ sở vật chất (Hiện tại Bộ GDĐT đang giao cho các trung tâm GDTX-GDNN cấp huyên đảm nhiệm).
Thứ tư, kiểm soát chặt chẽ chỉ tiêu đại học, siết chặt chuẩn đầu vào, nâng cao chuẩn đầu vào đại học (Không để đại học là môi trường ai học cũng được, mở tràn lan tại các địa phương).
Thứ năm, bản thân các trường trung cấp, cao đẳng chủ động đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo, xây dựng thương hiệu nhằm thu hút người học, bảo đảm cho người học có kiến thức, kỹ năng, thái độ sau khi tốt nghiệp, có thể tìm việc làm hoặc tự tạo việc làm.
Thứ sáu, Bộ Giáo dục và Đào tạo giải quyết bài toán liên thông chương trình, nội dung các bậc học trong Hệ thống giáo dục quốc dân như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 25/12/2023 về việc tiếp tục đẩy mạnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông (Đây là vướng mắc hiện nay, giải quyết vấn đề này góp phần điều chỉnh nguồn nhân lực một cách hợp lý vì mục tiêu chung phát triển đất nước).
